Δράση D1: Επιστημονική παρακολούθηση των δεικτών βιοποικιλότητας για το 2019 - Υδρόβια πουλιά

Η παρούσα αναφορά αφορά την επιστημονική παρακολούθηση των αναπαραγωγικών πληθυσμών, της χρήσης των ενδιαιτημάτων διατροφής και της φαινολογίας των ειδών-στόχων υδρόβιων πουλιών για το έτος 2019 στο πλαίσιο της δράσης D1 του προγράμματος LIFE Prespa Waterbirds. Η αναπαραγωγική περίοδος 2019 σημαδεύτηκε από δύο γεγονότα που επηρέασαν σημαντικά την κατάσταση του καλαμιώνα και συνεπώς και την φωλεοποίηση των υδρόβιων πουλιών. Μια ισχυρή χιονόπτωση τον Νοέμβριο του 2018 είχε ως αποτέλεσμα τα καλάμια να πλαγιάσουν, δημιουργώντας μια πρωτοφανή κατάσταση στον καλαμιώνα. Η κατάσταση αυτή είχε σημαντικές επιπτώσεις στα υδρόβια πουλιά, καθώς ο διαθέσιμος χώρος για φώλιασμα μειώθηκε δραματικά. Επιπλέον, στις αρχές του 2019, εκτεταμένες πυρκαγιές που εξαπλώθηκαν ταχύτατα εξαιτίας της ιδιότυπης κατάστασης του καλαμιώνα κατέκαψαν σημαντική έκτασή του που υπολογίστηκε σε 3000 στρέμματα. Η στάθμη της λίμνης κατά την περίοδο Απριλίου-Μαΐου 2019 κυμάνθηκε μεταξύ 854.03 και 853.98, δηλαδή ακόμη χαμηλότερα και από εκείνην του 2017. Αυτό είχε ως συνέπεια οι πλημμυρισμένες από ρηχά νερά υγρολιβαδικές εκτάσεις στις παρυφές της λίμνης να κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά ποσοστά, 10-15% του συνόλου, σε σύγκριση με το περίπου 25% του 2017 και το 50-60% του 2018.
Ο αριθμός των αναπαραγωγικών ζευγών των αργυροπελεκάνων εκτιμήθηκε σε 1405 και η αναπαραγωγική επιτυχία σε 0.74 νεαρά ανά ζευγάρι, δηλαδή σε παρόμοια επίπεδα με το 2018. Ο αριθμός των αναπαραγωγικών ζευγαριών των ροδοπελεκάνων εκτιμήθηκε σε 614 και η αναπαραγωγική επιτυχία του ροδοπελεκάνου εκτιμήθηκε κατά μέγιστο σε 0.70 νεαρά ανά ζευγάρι.
Ως συνέπεια της κατάστασης του καλαμιώνα οι λαγγόνες και οι ερωδιοί αναζήτησαν εναλλακτικές θέσεις για να φωλιάσουν καταλαμβάνοντας διάφορα τμήματα του καλαμιώνα στην περιφέρεια ή στο εσωτερικό της λίμνης, πολλά από τα οποία χρησιμοποιούνταν για πρώτη φορά. Ο περιορισμός του κατάλληλου χώρου για φώλιασμα οδήγησε στην διάσπαση της αποικίας σε πολλές μικρότερες ενότητες. Εντοπίστηκαν συνολικά εννιά διακριτές συναθροίσεις. Ο αργυροτσικνιάς φαίνεται να επλήγη περισσότερο από τον περιορισμό των παραδοσιακών τόπων φωλιάσματος. Το 2019 ήταν η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε τόσο μεγάλη διάσπαση της αποικίας του είδους, σε επτά συναθροίσεις. Συνολικά σε όλες τις συναθροίσεις μετρήθηκαν 2655 φωλιές λαγγόνας, 101 φ. αργυροτσικνιά, 145 φ. λευκοτσικνιά, 265 φ. νυχτοκόρακα, 59 φ. κρυπτοτσικνιά, ενώ δεν εντοπίστηκε καμιά φωλιά χαλκόκοτας. Η αναπαραγωγική επιτυχία του αργυροτσικνιά εκτιμήθηκε το 2019 σε 1.7 νεαρά ανά ζευγάρι (n=40), δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από του 2018 και πιο κοντά στου 2017.
Κατά τη διάρκεια της προ-αναπαραγωγικής και αναπαραγωγικής περιόδου στο βόρειο τμήμα της Μικρής Πρέσπας ήταν παρόντα τουλάχιστον 26 διαφορετικά άτομα βαλτόπαπιας και ο εκτιμώμενος αριθμός αναπαραγωγικών ζευγών ήταν 4 ως 12 ζεύγη.
Όσον αφορά την παρακολούθηση των τόπων διατροφής, δεδομένης της χαμηλής στάθμης της λίμνης, οι κατάλληλες για διατροφή των ειδών-στόχων εκτάσεις ήταν λίγες και μικρές. Ο συνολικός αριθμός ειδών που παρατηρήθηκαν στις περιοχές δειγματοληψίας το 2019 ήταν χαμηλός, αν και υψηλότερος από του 2017, ενώ η μέση αφθονία όλων των ειδών πουλιών το 2019 ήταν ακόμη χαμηλότερη από του 2017 και υποτριπλάσια του 2018. Εν τούτοις σε σύγκριση με το 2017 παρατηρήθηκαν περισσότερα πουλιά στις περιοχές των βόρειων παραλίμνιων εκτάσεων όπου έλαβε χώρα διαχείριση κατά το 2018. Έτσι τεκμηριώθηκε (έστω και σε μικρή κλίμακα λόγω περιορισμένης διαχείρισης) ότι όσο πιο χαμηλά πέφτει η στάθμη της λίμνης τόσο πιο ζωτικής σημασίας γίνεται η αύξηση των διαχειριζόμενων εκτάσεων με υδρόβια μακρόφυτα για τα υδρόβια πουλιά.

Δράση D1. Επιστημονική παρακολούθηση των δεικτών βιοποικιλότητας για το 2019 - Υδρόβια πουλιά