Η πρώτη φάση του προγράμματος αποτελείται από δράσεις που προετοιμάζουν τις συνθήκες για την υλοποίηση των κύριων δράσεων. Πιο συγκεκριμένα, οι προπαρασκευαστικές δράσεις θέτουν τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση του καλαμιώνα, την αντιμετώπιση της γρίπης των πτηνών, την προσαρμογή του οικοσυστήματος στην κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης και για την αξιοποίηση της βιομάζας.
Δράσεις
Στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκονται οι δράσεις διατήρησης, οι οποίες εφαρμόζονται βάσει των κατευθύνσεων και των προδιαγραφών που προκύπτουν από τις προπαρασκευαστικές δράσεις. Περιλαμβάνουν καταρχήν τη διαχείριση της υγροτοπικής βλάστησης/καλαμιώνα σε ειδικά επιλεγμένα σημεία που θα υποδείξει η αντίστοιχη μελέτη. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι δράσεις διαχείρισης του καλαμιώνα εφαρμόστηκαν, σε πειραματικό στάδιο, πρώτη φορά στη Μικρή Πρέσπα το 1999. Στη συνέχεια την περίοδο 2002 - 2007 εφαρμόστηκε διαχείριση σε ευρεία κλίμακα (πρόγραμμα LIFE 02 NAT GR 8494) με πολύ θετικά αποτελέσματα για τους δείκτες βιοποικιλότητας αλλά και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που εφαρμόζονται στον υγρότοπο, όπως η αλιεία και η κτηνοτροφία. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, το 2007 η διαχείριση συνεχίστηκε μέσω ενός πολύ-συμμετοχικού συστήματος λήψης αποφάσεων, της Επιτροπής Διαχείρισης Υγροτόπου. Το νέο πρόγραμμα αναμένεται να επεκτείνει τη διαχείριση στο σύνολο του καλαμιώνα αντιμετωπίζοντας σημαντικά ζητήματα, που προέκυψαν στην πάροδο του χρόνου και που απαιτούν εξειδικευμένη αντιμετώπιση, όπως η αναγκαιότητα αύξησης των ελευθέρων από βλάστηση επιφανειών νερού και η διαχείριση σε μεγαλύτερα βάθη της λίμνης. Επιπλέον, για πρώτη φορά θα αντιμετωπιστεί το κρίσιμο θέμα της διαχείρισης της βλάστησης των στραγγιστικών καναλιών, από τα οποία συνήθως την άνοιξη μεταδίδονται πυρκαγιές στον καλαμιώνα. Μία άλλη σημαντική παρέμβαση που επίσης θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά είναι η αποκατάσταση της λειτουργίας των εκβολών δύο ρεμάτων. Η παρέμβαση αυτή αποσκοπεί στη βελτίωση της πρόσβασης ορισμένων ειδών ψαριών στα σημεία αναπαραγωγής τους, αλλά και την βελτίωση των περιοχών που τρέφονται τα 9 υδρόβια πουλιά που αφορούν άμεσα στο πρόγραμμα. Ταυτόχρονα, θα διερευνηθεί η δυνατότητα αξιοποίησης της βιομάζας, που προκύπτει από τη διαχείριση των καλαμιών ως εδαφοβελτιωτικό για τις καλλιέργειες της περιοχής αλλά και για άλλες ενδεχόμενες χρήσεις. Τέλος, προβλέπεται να ενισχυθεί η διασυνοριακή συνεργασία με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία στα θέματα διαχείρισης του υγροτόπου.
Δράσεις
Με τις δράσεις αυτές παρακολουθείται η απόδοση των δράσεων διαχείρισης, Η παρακολούθηση αυτή αφορά τόσο στο επίπεδο της λειτουργίας του οικοσυστήματος, μέσω των δεικτών βιοποικιλότητας που έχουν τεθεί, όσο και σε επίπεδο κοινωνικοοικονομικής επιρροής, μέσω ειδικής μελέτης που περιλαμβάνει τη διεξαγωγή συζητήσεων με τοπικούς φορείς που σχετίζονται με τα θέματα που προσεγγίζει το πρόγραμμα. Σε ότι αφορά στη λειτουργία του οικοσυστήματος με την αναλυτική και επιστημονική παρακολούθηση συγκεκριμένων δεικτών, όπως είναι τα υδρόβια πουλιά, τα ψάρια και η βλάστηση, γίνεται εφικτή η καλύτερη αποτίμηση των δράσεων, ο σχεδιασμός εναλλακτικών πλάνων, εφόσον κριθεί αναγκαίο, καθώς επίσης και η βέλτιστη εκτίμηση για τη αποτελεσματικότητα και την τελική επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί.
Δράσεις
Οι δράσεις επικοινωνίας του προγράμματος στοχεύουν στην προσέγγιση ετερόκλητου κοινού, με διαφορετικά ενδιαφέροντα και χαρακτηριστικά. Προτεραιότητα θα δοθεί στην τοπική κοινωνία, την επιστημονική κοινότητα, τους φορείς που δραστηριοποιούνται στη διαχείριση υγροτοπικών οικοσυστημάτων, αλλά και στους εξειδικευμένους επισκέπτες, όπως οι ορνιθοπαρατηρητές. Πιο συγκεκριμένα, θα υλοποιηθεί ένα σύνολο δράσεων με στόχο την ενημέρωση των τοπικών φορέων και αρχών. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους επαγγελματίες του πρωτογενούς τομέα που δραστηριοποιούνται στον υγρότοπο. Ακόμη, μία μεγάλη σειρά δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης θα προσεγγίσει τα παιδιά, δίνοντας τους την πρόκληση να προβάλουν την περιοχή τους σε πανελλαδικό επίπεδο, με υλικό που θα σχεδιάσουν οι ίδιοι. Επιδιώκεται επίσης η συστηματική επαφή με την επιστημονική κοινότητα, τόσο για τη διάχυση της γνώσης που θα προκύψει από τα παραδοτέα του προγράμματος και τα αποτελέσματά του, όσο για την ανταλλαγή γνώσεων κατά το σχεδιασμό των δράσεων, με σκοπό τη βελτίωση των μεθόδων που θα εφαρμοστούν. Παράλληλα, το πρόγραμμα και τα αποτελέσματα του θα λειτουργήσουν υποδειγματικά για να βοηθήσει φορείς και αρμόδιους που ασχολούνται με τη διαχείριση υγροτόπων, γι’ αυτό και προβλέπονται μία σειρά δράσεων διάχυσης των αποτελεσμάτων σε εξειδικευμένους αποδέκτες. Τέλος, συγκεκριμένα υλικά επικοινωνίας που απευθύνονται σε επισκέπτες ειδικών ενδιαφερόντων θα ενισχύσουν το «προφίλ» της περιοχής ως προορισμού ορνιθοπαρατήρησης και θα προβάλουν ευρύτερα την περιοχή ως οικοτουριστικό προορισμό.
Δράσεις